Cynllun Datblygu Lleol Diwygiedig Rhondda Cynon Taf 2022 - 2037, Strategaeth a Ffefrir

Adran 8 - Cynllun Datblygu Lleol Diwygiedig - Strategaeth a Ffefrir

Nodau'r Strategaeth a Ffefrir

8.1.1 Mae'r Strategaeth a Ffefrir yn adeiladu ar Weledigaeth y CDLl Diwygiedig, sy'n ceisio Rhondda Cynon Taf mwy cydnerth a chynaliadwy:

8.1.2 Mae'r Strategaeth a Ffefrir, ar ei lefel uchaf, yn ceisio sicrhau ymagwedd a fydd yn cyflawni'r Weledigaeth yma a'r Amcanion a nodwyd. Fe'i cefnogir gan fframwaith o Bolisïau Strategol.

8.1.3 Mae canfyddiadau'r Opsiynau Twf Strategol a Gofodol, ochr yn ochr â'r Hierarchaeth Aneddiadau, (a'r holl dystiolaeth a gasglwyd i'w llywio), yn dod at ei gilydd i lunio'r Strategaeth a Ffafrir fwyaf priodol a chyflawnadwy.

Lefel Twf Arfaethedig

8.1.4 Mae lefel twf addas ar gyfer y CDLlD ar gyfer y cyfnod 2022-2037 wedi'i bennu. Mae hyn yn deillio o Brif Amcanestyniadau Poblogaeth 2018 Llywodraeth Cymru. Mae'r rhain yn seiliedig ar ffrwythlondeb, marwoldeb, mudo a thybiaethau am gyfansoddiad aelwydydd. Mae'r rhagamcanion yn cyfateb i ofynion am 8,450 o dai newydd ar draws cyfnod y Cynllun Datblygu Lleol Diwygiedig, neu 564 o anheddau i'w hadeiladu'r flwyddyn. Y lefel ragdybiedig o dwf yn nifer y swyddi sy'n gysylltiedig â hyn, drwy'r cyfrifiad modelu, yw cyfanswm o 3,990 neu 266 bob blwyddyn.

8.1.5 Mae'r twf mewn anheddau a swyddi a ragamcanir gan y senarios yma yn adlewyrchu safle RhCT o fewn Ardal Twf Genedlaethol Caerdydd, Casnewydd a'r Cymoedd yn nogfen Cymru'r Dyfodol: y cynllun cenedlaethol.

8.1.6 Mae'n gadarnhaol ac yn uchelgeisiol wrth geisio cyflawni'r lefelau angenrheidiol o dai ar gyfer y farchnad a thai fforddiadwy a thwf economaidd yn RhCT. Er ei fod yn heriol, ystyrir ei fod yn gyraeddadwy ac yn gyflawnadwy.

8.1.7 Mae'r Papur Cyflenwi Tai a'r polisi tai strategol, yn ddiweddarach yn y Strategaeth a Ffefrir, yn nodi'r dystiolaeth i ddangos bod modd cyflawni'r opsiwn twf gofyniad tai yma o 8,450 o anheddau (gyda byffer ychwanegol o 10% i osod y ddarpariaeth tai).

8.1.8 Mae papur yr Adolygiad Tir Cyflogaeth a'r polisi cyflogaeth strategol, yn rhoi rhagor o fanylion am sut y bydd y CDLlD yn ceisio cyflawni'r twf cyflogaeth arfaethedig.

8.1.9 Cyflawnir y lefel yma o dwf trwy Strategaeth Ofodol briodol.

Strategaeth Ofodol

8.1.10 Mae canfyddiadau'r dadansoddiad Opsiynau Gofodol wedi bod yn gwbl glir gan nad oes dull unigol a allai gyflawni'r twf arfaethedig, na'r CDLlD cyfan yn effeithiol. Serch hynny, mae'n nodi bod gan nifer o'r Opsiynau Strategaeth Ofodol elfennau a fyddai'n briodol ac yn gallu cyfrannu'n sylweddol at ei gyflawni.

8.1.11 Mae angen cynnig Strategaeth a Ffefrir sy'n gyfuniad o'r agweddau mwyaf cadarnhaol o'r Opsiynau Strategaeth Ofodol. Dylai hyn hefyd ystyried nodweddion cymdeithasol, amgylcheddol ac economaidd unigryw gwahanol rannau o'r Fwrdeistref Sirol, a'r lefel twf a nodwyd a'r lefel ofynnol, yn unol â lle y mae modd cyflawni hyn.

8.1.12 Mae ystyriaeth Strategaeth Ofodol allweddol ar gyfer y Fwrdeistref Sirol gyfan yn gysylltiedig â'r angen am dai fforddiadwy, fel y nodir yn yr Opsiynau Strategaeth Ofodol, a ddylanwadwyd gan yr Asesiad o'r Farchnad Dai Leol Canfyddiadau Drafft. Mae'r Papur Cyflenwi Tai yna'n nodi'r berthynas rhwng y dulliau a fwriedir o gyflawni'r ddarpariaeth dai gyffredinol a darparu tai fforddiadwy. Mae'r Strategaeth isod yn cynnig lledaeniad gofodol o'r ddarpariaeth dai gyffredinol sy'n cyd-fynd yn agos â'r ardaloedd marchnad is dai a nodwyd a'u hangen am dai fforddiadwy. Mae adrannau diweddarach o'r Strategaeth a Ffefrir yma'n nodi lleoliad y raddfa strategol arfaethedig o gyflenwi tai yn y CDLlD, a'i berthynas â'r ardaloedd penodol yma.

8.1.13 Mae gwahanol rannau o'r Fwrdeistref Sirol yn arddangos nodweddion penodol a gwahanol iawn, yn enwedig rhwng y gogledd a'r de. Mae hyn wedi arwain at nodi materion gwahanol sydd angen mynd i'r afael â hwy. Un o ganfyddiadau allweddol yr Opsiynau Strategaeth yw bod elfennau sylfaenol Strategaeth Ofodol y CDLl cyfredol yn parhau i fod yn briodol, yn sylfaen ar gyfer y CDLl Diwygiedig. Mae angen amlwg am barhad gwahaniaeth amlwg yn y strategaeth ar gyfer gogledd a de'r Fwrdeistref Sirol, er mwyn mynd i'r afael â'r Materion a chyflawni Amcanion y CDLlD.

8.1.14 Serch hynny, mae angen elfennau ychwanegol o'r Strategaeth Ofodol a Pholisïau Strategol i adeiladu ar lwyddiannau sylweddol y cynllun presennol hyd yma. Bydd y rhain yn mynd i'r afael yn gadarnhaol â'r amcanion hynny yn y CDLl presennol sydd ddim wedi bod mor llwyddiannus, neu lle mae materion newydd wedi codi ac mae angen mynd i'r afael â nhw, neu lle mae cyfleoedd cyfredol wedi'u gwireddu. Bydd elfennau o strategaeth gyfredol y CDLl sydd ddim eu hangen mwyach yn cael eu dileu neu'n cael sylw.

Y Strategaeth a Ffefrir

8.1.15 Mae Gweledigaeth, Amcanion a Bwriadau Twf cyffredinol y CDLlD yn eu lle ar gyfer y Fwrdeistref Sirol gyfan. Yn yr un modd, mae'r rhan fwyaf o'r Polisïau Strategol sy'n dilyn, a'u bwriadau, yn berthnasol i'r rhan fwyaf o'r ardaloedd yn RhCT.

8.1.16 Serch hynny, bydd strategaeth benodol a rhai ymagweddau polisi ar gyfer yr Ardaloedd Strategol Gogleddol a Deheuol a ddiffinnir yn ddaearyddol yn sicrhau dyfodol mwy priodol a llewyrchus, dan arweiniad cynllun, ar gyfer yr ardaloedd yma.

8.1.17 Felly diffinnir Strategaeth a Ffefrir y CDLl Diwygiedig fel un gyfunol 'Strategaeth Cymunedau Cynaliadwy'r Gogledd a Thwf Cynaliadwy'r De', ar gyfer Ardaloedd Strategol penodol Gogleddol a Deheuol.

Cymunedau Cynaliadwy yn yr Ardal Strategol Ogleddol (ASO)

8.1.18 Mae'r strategaeth ofodol ar gyfer gogledd RhCT yn ceisio nodi dulliau ac ymyriadau gwahanol yn yr ASO. Prif nod Strategaeth Cymunedau Cynaliadwy'r Gogledd yw parhau i gryfhau'r cymunedau ynddi. Ar y cyfan, yr ardaloedd trefol yn yr ASO yw'r rhai yng Nghwm Rhondda Fawr, Rhondda Fach a Chwm Cynon.

8.1.19 Mae'r CDLl presennol wedi gweld cryn ddatblygiad a thwf economaidd mewn rhai ardaloedd yn yr ASO. Bydd y CDLlD yma'n chwilio am gyfleoedd i ymestyn y duedd yma i bob ardal yn yr ASO. Mae hefyd yn anelu at sicrhau bod diboblogi yn parhau i gael ei atal, fel y cyflawnwyd yn gadarnhaol gan Strategaeth gyfredol y CDLl.

Darpariaeth Tai

8.1.20 Bydd lefelau twf tai yn yr ASO yn cyfrannu'n sylweddol at lefel twf cyffredinol y CDLlD, ond bydd yn is yma o'i gymharu ag Ardal Strategaeth y De. Mae'r twf a ragwelir hefyd yn fwy tebygol o fod ym mlynyddoedd cynnar cyfnod y cynllun. Mae'r banc tir tai mawr a bach cyfun yn dynodi 1,561 o anheddau sylweddol sy'n debygol o gael eu hadeiladu yn ystod hanner cyntaf cyfnod y cynllun, yn yr ASO. Mae'r rhan fwyaf o'r safleoedd mwy o amgylch Prif Anheddiad Aberdâr, gydag amrywiaeth o safleoedd canolig a llai ar draws yr ardal:

8.1.21 Disgwylir hefyd i barhau i ddarparu tai ar safleoedd annisgwyl drwy gydol cyfnod y CDLlD, gyda mwy o gyfleoedd yn yr ASO, fel y nodwyd yn yr Astudiaeth Capasiti Trefol ac o ddadansoddiad tueddiadau'r gorffennol yn y Papur Cyflenwi Tai.

8.1.22 Mae llai o sgôp a dibyniaeth ar ddyraniadau tai newydd i gefnogi yr ASO yng nghamau olaf y cynllun. Mae llai a llai o Safleoedd Ymgeisiol priodol wedi'u cyflwyno. Mae llawer o'n cymunedau yn yr ASO y cymoedd mewn parthau risg llifogydd uchel. Mae hyn yn golygu bod llawer o'r tir llwyd mewn lleoliadau addas yn gyfyngedig o ran ei botensial ar gyfer ailddatblygu. Yn yr un modd, mae ymylon trefol yr ASO yn gynefinoedd ecolegol pwysig ar gyfer bioamrywiaeth warchodedig.

8.1.23 Er bod Mannau Agored ac Isadeiledd Gwyrdd sylweddol yn y Fwrdeistref Sirol, mae angen i ni barhau i warchod a gwella'r ardaloedd yma a gwella mynediad atyn nhw lle bo modd. Mae'r ardaloedd yma'n chwarae cymaint o rolau pwysig yn ein cymunedau.

8.1.24 Mae'r Adroddiad Hyfywedd yn nodi y byddai gan safleoedd mwy, ac yn enwedig safleoedd maes glas, y lefelau mwy priodol o hyfywedd a arweinir gan y farchnad ar gyfer eu cyflawni'n hyderus yn yr ASO. Bydd dyraniadau'n cael eu gwneud ar Gam Adneuo'r CDLlD; er y nodir y byddai yr ASO yn gyffredinol yn darparu tua thraean o'r ddarpariaeth tai a nodwyd ar gyfer RhCT.

Gwaith

8.1.25 Mae llawer o safleoedd cyflogaeth yn yr ASO, o wahanol raddfeydd, oedran a chyflwr. Bu nifer o gynlluniau datblygu ac ailddatblygu masnachol newydd cadarnhaol ar y safleoedd yma drwy gydol cyfnod y cynllun presennol. Mae llawer o gyfleoedd ar gyfer datblygiad pellach ar safleoedd banc tir cyflogaeth hysbys ac ailddatblygu safleoedd annisgwyl ar ystadau cyflogaeth yn yr ASO. Byddai'r rhain yn cyfrannu at y twf disgwyliedig mewn swyddi sy'n gysylltiedig â lefel y twf tai a gynigir. Mae rhagor o fanylion am hyn yn y Papur Adolygu Tir Cyflogaeth a'r Polisi Cyflogaeth Strategol.

8.1.26 Mae rhagor o fanylion am y cynigion ar gyfer safle tai allweddol posibl a safle cyflogaeth gymysg allweddol isod.

Hierarchaeth Aneddiadau

8.1.27 Dylai datblygiad yn yr ASO alinio â Hierarchaeth Aneddiadau'r CDLlD a nodwyd lle bo'n bosibl. Mae Prif Anheddiad Aberdâr, ynghyd ag Aneddiadau Allweddol Hirwaun, Aberpennar, Glynrhedynog, y Porth, Treorci a Thonypandy, yn chwarae rhan hanfodol yn eu cymunedau ar draws yr ASO. Mae'r aneddiadau yma'n darparu ystod eang o wasanaethau a chyfleusterau cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol ar gyfer cymunedau presennol. Dyma'r lleoliadau mwyaf priodol ar gyfer darparu ar gyfer twf yn y dyfodol – o bob math o ddatblygiad, ac maen nhw wedi cael eu hannog i'r perwyl yma. Yn yr un modd, mae twf datblygiad cyffredinol yn cael ei ystyried yn allweddol i gefnogi dyfodol y lleoedd yma.

8.1.28 Mae'r Ganolfannau Aneddiadau cysylltiedig yn chwarae rhan arwyddocaol yng nghanol yr aneddiadau yma, a dylai datblygiadau newydd, (neu ailddatblygu eiddo presennol) yma eu cefnogi ymhellach a'u strategaethau manwl ar gyfer y dyfodol. Amlinellir hyn ymhellach yn y polisi strategol isod.

8.1.29 Byddai datblygiad yn dderbyniol mewn aneddiadau llai, sydd â chyfleusterau addas a chysylltiadau trafnidiaeth gynaliadwy priodol i'r aneddiadau lefel uwch.

8.1.30 Mae'r opsiynau gofodol ar gyfer lleoli datblygiadau yn Ganolfannau Aneddiadau, o amgylch canolfannau metro, gan ddiwallu anghenion lleol a chyfyngiant trefol lle bo'n bosibl, felly yn briodol iawn yn yr ASO ac wedi'u hymgorffori yn y Strategaeth Cymunedau Cynaliadwy. Bydd datblygiad yn yr ASO yn cael ei annog i alinio â'r dulliau yma, sy'n caniatáu ar gyfer mathau cynaliadwy iawn o ddatblygiad. Mae hyn, yn ei hanfod, yn dilyn Polisi Cenedlaethol trwy geisio ymagwedd Canol Trefi yn Gyntaf at leoliad datblygiad newydd. Byddai'r egwyddor gyffredinol yma o gael lleoliadau cynaliadwy yn trosi bwriadau'r CDLlD yn ddull gweithredu'r Cyngor i fynd i'r afael â Newid yn yr Hinsawdd a lleihau cynhyrchiant Carbon. Amlinellir hyn ymhellach yn y polisi strategol isod.

Dulliau arfaethedig eraill o ddarparu Cymunedau Cynaliadwy Gogleddol Strategaeth:

Ffiniau Aneddiadau Hyblyg

8.1.31 Er ei bod yn anodd ei fesur, disgwylir y bydd safleoedd annisgwyl yn parhau i ddarparu tai yn yr ASO, ar gyfradd a allai godi i 100 y flwyddyn o 2026 ymlaen. Fel gyda'r CDLl presennol, cynigir bod modd i Ffiniau'r Aneddiadau yma fod yn fwy hyblyg. Mae hyn er mwyn rhoi cyfle i safleoedd addas ddod ymlaen dros gyfnod y cynllun; gan fod chwiliadau am safleoedd wrth baratoi'r CDLlD wedi dangos un neu nifer o'r cyfyngiadau a grybwyllwyd uchod, e.e. perygl llifogydd, ecoleg, gwerth o ran mannau agored cyhoeddus ac ati. Bydd polisïau manylach yn cael eu paratoi ar gyfer y Cam Adneuo.

Metro De-ddwyrain Cymru

8.1.32 Dylid manteisio ar y buddsoddiad sylweddol ym Metro De Cymru, sy'n gwasanaethu ardaloedd trefol sylweddol yn yr ASO yng Nghwm Rhondda a Chwm Cynon, lle bynnag y bo modd. Bydd datblygiad newydd ger y gorsafoedd yn cael ei gefnogi, mewn egwyddor. Mae'r Cyngor yn parhau i wella rhwydwaith Teithio Llesol cynhwysfawr i wneud y cyfleusterau yma'n fwy hygyrch.

Tai Gwag

8.1.33 Mae RhCT yn nodi uchelgeisiau brwd i wella eiddo preswyl gwag er mwyn ei ddefnyddio eto. Er bod y broses yma yn ei hanfod yn dod â thai newydd ar y farchnad, ni ellir eu hystyried fel tai newydd a fyddai'n cael eu cynnwys yn y ddarpariaeth tai. Mae'r Papur Cyflenwi Tai a'r Polisi Tai Strategol yn rhoi rhagor o wybodaeth am hyn, er bod 2,120 o gartrefi gwag wedi'u lleoli yn yr ASO ar hyn o bryd. Gyda chyfraddau cwblhau diweddar yn y gorffennol mor uchel â 273 yn 2021/22, ynghyd â'r cyllid sydd ar gael ar hyn o bryd, disgwylir y bydd Strategaeth Tai Gwag y Cyngor yn parhau i arwain at gynnydd yn y nifer o gartrefi newydd cychwynnol i deuluoedd sydd ar gael; bydd hyn yn amlwg yn chwarae rhan fawr yn Strategaeth Cymunedau Cynaliadwy'r Gogledd.

Twristiaeth

8.1.34 Mae'r diwydiant Twristiaeth yn RhCT wedi parhau i weld twf sylweddol yn y blynyddoedd diwethaf, tra bod ein Strategaeth Dwristiaeth yn ceisio parhau â'i lwyddiant. Mae hyn yn arbennig o wir yn yr Ardal Strategol Ogleddol, lle mae cefn gwlad agored ac agosrwydd at Barc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog a'i nodweddion, yn atyniad cynyddol i drigolion RhCT, i ymwelwyr o Brydain ac ymwelwyr rhyngwladol. Mae yna atyniad cryf i Gymoedd De Cymru gan selogion chwaraeon antur ledled y DU, gyda Thŵr Zip World yn Hirwaun, sy'n ehangu'n gyson, yn un o brif atyniadau RhCT.

8.1.35 Mae treftadaeth y Fwrdeistref Sirol hefyd yn denu ymwelwyr o bell ac agos, ynghyd â theithiau undydd o'r rhanbarth i ganol ein trefi a'n parciau. Mae'r Strategaeth a Ffefrir yma'n cynnwys polisi twristiaeth strategol ar gyfer y CDLlD, yn enwedig yn yr ASO. Bydd hwn yn nodi rhai canllawiau ac anogaeth lefel uwch ar gyfer cynigion twristiaeth addas. Dyma'r cyfleusterau eu hunain, yn ein Canolfannau Aneddiadau ac mewn lleoliadau cefn gwlad priodol. Yn yr un modd mae'n nodi'r addasrwydd ar gyfer datblygu llety, h.y. gwestai, llety rhent neu hyd yn oed barciau gwyliau.

8.1.36 Ystyrir hyn yn fwriad strategol allweddol ar gyfer dyfodol yr yr ASO. Mae'r diwydiant yma'n dod â buddsoddiad a gwariant sylweddol i'r ardal, ac fe'i gwelir fel arallgyfeiriad realistig iawn i'r ardal o ran cyfleoedd cyflogaeth newydd. Mae hefyd yn rhoi rhagolwg cadarnhaol mawr ei angen ar gyfer ein Canolfannau Aneddiadau. Unwaith eto, mae ganddo rôl fawr yn Strategaeth Cymunedau Cynaliadwy'r Gogledd.

Safleoedd Allweddol Posibl

8.1.37 Yn debyg i'r Safleoedd Strategol yn y CDLl presennol, dylai'r CDLlD nodi safleoedd sy'n 'Allweddol' i gyflawni'r Strategaeth.

8.1.38 Dylid nodi na fydd y Safleoedd Strategol yng Nglofa Fernhill, Maerdy a Phurnacite yn cael eu hystyried yn y modd yma mwyach. Mae cyfnod y CDLl wedi nodi'r ansicrwydd a'r cyfyngiadau parhaus sy'n gysylltiedig â'r safleoedd a'u cynigion datblygu. Does dim modd i ni ddibynnu arnyn nhw am y raddfa o ddarpariaeth y dyrannwyd ar ei chyfer yn y gorffennol. Bydd potensial ar gyfer defnyddiau amgen yn cael eu hystyried trwy Gam Adneuo'r CDLlD. Mae elfen Cyflogaeth Safle Strategol Tresalem wedi'i datblygu, gyda safle hen Ysbyty Aberdâr yn y Banc Tir o safleoedd tai ymrwymedig.

8.1.39 Safle Allweddol Posibl 1 – Pentref Pen-rhys, Tylorstown

8.1.40 Mae cynlluniau ymlaen llaw ar gyfer ailddatblygu pentref Pen-rhys ar y safle 29.8 hectar. Y bwriad cyffredinol yw adeiladu hyd at 700 o dai breifat a thai fforddiadwy newydd yn lle'r stoc tai presennol, ynghyd ag adeiladu cyfleusterau newydd a gwella cyfleusterau a gwasanaethau cyhoeddus presennol. Ystyrir y bydd tua 500 o'r rhain yn cael eu cyflawni yng nghyfnod Cynllun y CDLlD. Mae'r cynigion yn cynnwys cymysgedd o ddefnyddiau gan gynnwys safleoedd at ddefnydd cymunedol a chyfleusterau addysg newydd, ynni adnewyddadwy, hamdden a thwristiaeth. Mae maint y dynodiad arfaethedig yn cynnig y potensial i warchod cynefin Safleoedd o Bwysigrwydd Cadwraeth Natur ac i liniaru a gwella bioamrywiaeth.

8.1.41 Er ei bod hi'n bosibl bydd y cynnydd net yn y nifer o dai newydd yn 200 yn unig yng nghyfnod y Cynllun (a 200 pellach ar ôl y pryd yma); mae graddfa sylweddol y stoc tai newydd a gynigir yn ddyhead a datganiad cadarnhaol iawn ar gyfer Cwm Rhondda. Does dim llawer o ddatblygiadau tai ar raddfa fwy wedi bod yn y rhan yma o'r ASO dros flynyddoedd diweddar.

8.1.42 Safle Allweddol Posibl 2 – Tir i'r De o Hirwaun

8.1.43 Bu'r tir a neilltuwyd ar gyfer cyflogaeth yn Safle Strategol y CDLl presennol yn Hirwaun yn destun gwaith cloddio glo brig helaeth drwy gydol cyfnod y Cynllun Datblygu Lleol presennol. Roedd hyn ar gyfer echdynnu'r cronfeydd glo ymlaen llaw, er mwyn caniatáu i'r datblygiad a neilltuwyd barhau. Mae'r gwaith yma wedi ei gwblhau, ac mae'r safle tua 160 hectar o faint.

8.1.44 Mae'r CDLlD yn gweld y safle fel un sy'n gallu ehangu ei ddefnyddiau arfaethedig. Mae hyn yn cynnwys parhad y defnyddiau cyflogaeth arfaethedig; mae 15 i 20 hectar o dir cyflogaeth addas yma. Mae cyfle hefyd i ddefnyddio 30 - 40 hectar o dir ar gyfer cyfleoedd twristiaeth a buddsoddiad yn y dyfodol. Mae llawer o weddill y safle wedyn yn destun ailsefydlu bioamrywiaeth a chynefinoedd naturiol, ynghyd â chadwraeth natur yn y dyfodol; mae hyn yn gysylltiedig ag adfer y safle y cytunwyd arno yn dilyn y cynllun glo brig. Serch hynny, ystyrir ymhellach bod modd i'r ardal naturiol yma gael ei dylunio'n briodol i ganiatáu mynediad cyhoeddus addas a thwristiaeth ecolegol a geomorffolegol. Byddai hyn ar y safle ond gallai hefyd gynnwys cysylltiadau â chefn gwlad ehangach, gyda'i atyniadau naturiol lluosog a chyrchfannau twristiaeth modern.

8.1.45 Mae maint y cynnig yma'n amlwg yn allweddol yn yr ASO. Serch hynny, fe'i hystyrir yn allweddol hefyd i fanteisio'n llawn ar fuddsoddiad sylweddol Llywodraeth Cymru i ddeuoli cefnffordd gyfagos yr A465 'Ffordd Blaenau'r Cymoedd'. Mae'r ffordd yma'n agor yr isranbarth yma o Gymoedd De Cymru i ganolbarth Lloegr a Gorllewin Cymru. Mae'n hanfodol bod RhCT yn achub ar y cyfle yma i ddod â buddsoddiad i'r ASO, yn hytrach na gadael iddo fynd heibio.

8.1.46 At hynny, mae cynnig cyfunol gan Drafnidiaeth Cymru a RhCT wedi cael cymeradwyaeth Arweiniad ar Arfarnu Trafnidiaeth Cymru 2 ar gyfer parhau â'r rheilffordd i deithwyr o Aberdâr hyd at Ystad Ddiwydiannol Hirwaun. Byddai'r gorsafoedd newydd arfaethedig yn Hirwaun ac Ystad Ddiwydiannol Hirwaun yn gwneud yr ardal ehangach yn llawer mwy cynaliadwy o ran yr opsiynau trafnidiaeth gyhoeddus sy'n eu gwasanaethu. Byddai'r orsaf ar yr ystad ddiwydiannol hefyd yn agos at y Safle Allweddol posibl.

Strategaeth Twf Cynaliadwy yn yr Ardal Strategaeth Ddeheuol

8.1.47 Mae'r strategaeth ofodol ar gyfer de RhCT yn nodi dulliau penodol o gyflawni lefel arfaethedig uchel o dwf tai yn yr Ardal Strategol Ddeheuol (ASDd), yn enwedig o gymharu â'r ASO. Bydd y Strategaeth Twf Cynaliadwy yn ceisio darparu'r twf angenrheidiol ar gyfer cymunedau presennol, gyda thwf ychwanegol i ddiwallu anghenion ehangach RhCT gyfan ac yn unol â dogfen Cymru'r Dyfodol: y cynllun cenedlaethol.

8.1.48 Mae'r CDLl presennol wedi gweld cryn ddatblygiad a thwf economaidd mewn rhai ardaloedd yn yr ASDd. Ar y cyfan, yr ardaloedd trefol yn yr ASDd yw'r rhai o amgylch Pontypridd i lawr i Ffynnon Taf a Phentre'r Eglwys yn y dwyrain, a Thonyrefail i lawr i ardal ehangach Llantrisant i Lanharan yn y gorllewin. Bydd y CDLlD yma'n chwilio am gyfleoedd i ddarparu tai newydd a datblygiad economaidd mewn ardaloedd lle mae darpariaeth wedi'i harwain gan y farchnad fwy profedig a thir datblygu addas wedi'i leoli'n gynaliadwy.

Y Ddarpariaeth Dai

8.1.49 Bydd lefelau twf tai yn yr ASDd yn cyfrannu'r gyfran uwch o lefel twf cyffredinol y CDLlD, o gymharu â'r ASO. Cyflawnir hyn trwy barhau i ddatblygu safleoedd yn y banc tir tai a thrwy nodi dyraniadau newydd addas a chynaliadwy. Mae'r banc tir tai mawr a bach cyfun yn dangos bod 2,562 o dai yn debygol o ddod ymlaen yn yr ASDd, yn ystod hanner cyntaf cyfnod y cynllun:

8.1.50 Mae mwyafrif y tai yma ar safleoedd mawr yng ngorllewin yr ASDd, ac yn enwedig ar y Safleoedd Strategol yn Llanilid a Chefn-yr-Hendy/Tonysguboriau. Mae llawer llai o safleoedd banc tir yn ochr ddwyreiniol yr ASDd. Er y bydd safleoedd annisgwyl yn dod ymlaen, dydyn nhw mor debygol o fod yn yr un niferoedd ag a ddisgwylir yn yr yr ASO. Nodir hyn yn yr Astudiaeth Capasiti Trefol ac mae i weld o ddadansoddiad tueddiadau'r gorffennol yn y Papur Cyflenwi Tai.

8.1.51 Mae llawer o Safleoedd Ymgeisiol wedi'u cyflwyno yn yr ASDd, ac mae nifer ohonyn nhw'n sylweddol o ran maint. Mae gan nifer sylweddol o'r rhain gyfyngiadau tebyg i'r rhai yn yr yr ASO, yn enwedig mewn ardaloedd trefol presennol ac ar safleoedd tir llwyd. Serch hynny, mae mwy o gyfleoedd yn ymddangos yn yr ASDd ar gyfer safleoedd tai addas. Mae graddfa'r twf yn ei gwneud yn ofynnol i'r safleoedd arfaethedig fod mewn lleoliadau cynaliadwy, tra'n ceisio lledaenu'r ddarpariaeth ar draws yr Hierarchaeth Aneddiadau.

8.1.52 Mae angen i RCT ddiogelu a gwella ein Mannau Agored a'n Seilwaith Gwyrdd yn y Fwrdeistref Sirol. Mae llawer llai o ardaloedd mawr o dir mynediad agored i drigolion yr ASDd nag yn yr yr ASO, sy'n dangos bod angen datblygiadau newydd i ddarparu, ehangu neu wella mynediad i leoedd o'r fath.

8.1.53 Mae'r Adroddiad Hyfywedd yn nodi y gallai fod gan bob math o safleoedd datblygu yn yr ASDd lefel weddol o hyfywedd a arweinir gan y farchnad er mwyn sicrhau y cânt eu cyflawni, a rhan ddeheuol yr ASDd yw'r mwyaf hyfyw yn RhCT yn gyffredinol. Bydd dyraniadau'n cael eu gwneud ar Gam Adneuo'r CDLlD, er y nodir yn gyffredinol y byddai'r ASDd yn darparu tua dwy ran o dair o'r ddarpariaeth tai a nodwyd ar gyfer y CDLlD.

8.1.54 Mae'n anochel y bydd angen i lawer o'r dyraniadau yma fod yn safleoedd maes glas oherwydd y diffyg amlwg o dir llwyd sydd ar gael yn yr ardal yma.

8.1.55 Bydd angen i ddyraniadau yn yr ASDd gael eu dewis yn ofalus a byddan nhw'n fwy o ran maint er mwyn caniatáu i seilwaith ategol pellach gael ei ddatblygu, lle bo modd, fel y nodir yn y canllawiau Opsiynau Strategaeth Ofodol cysylltiedig. Mae cynigion i wella'r seilwaith trafnidiaeth gyhoeddus yn yr ASDd. Mae cynigion wedi'u hystyried i wella'r gwasanaethau bysiau o Ben-y-bont ar Ogwr i Lanharan a Phontypridd ac ar draws canol Cymoedd De Cymru. Dylai datblygiad parhaus cynigion i ddod â seilwaith rheilffyrdd ysgafn ymlaen o ganol Caerdydd allan i ogledd-orllewin Caerdydd ymestyn i dde-ddwyrain RhCT. Ystyrir hefyd a allai rhagor o gapasiti prif reilffordd i wasanaethu de orllewin y Fwrdeistref Sirol ddod i'r fei yn ystod cyfnod y cynllun.

Gwaith

8.1.56 Mae llawer o safleoedd cyflogaeth yn yr ASDd, o wahanol raddfeydd, oedran a chyflwr. Bu llawer o ddatblygiadau newydd cadarnhaol a chynlluniau ailddatblygu ar y safleoedd yma drwy gydol cyfnod y cynllun presennol. Mae ystadau diwydiannol a masnachol mawr o bwysigrwydd isranbarthol megis Ystad Ddiwydiannol Trefforest, Parc Busnes Llantrisant ac Ystad Ddiwydiannol ehangach Tonysguboriau yn ffynnu, gyda nifer isel iawn o leoedd gwag. Mae cyfleoedd o hyd ar gyfer ailddatblygu rhagor o safleoedd annisgwyl ar yr ystadau yma ac ystadau eraill a chapasiti ar gyfer datblygiadau newydd ar safleoedd banc tir cyflogaeth. Byddai'r rhain yn cyfrannu at y twf disgwyliedig yn y nifer o swyddi sy'n gysylltiedig â lefel y twf tai a gynigir. Mae rhagor o fanylion am hyn yn y Papur Adolygu Tir Cyflogaeth a'r Polisi Cyflogaeth Strategol.

8.1.57 Mae cynigion ar gyfer Safle Allweddol posibl ar gyfer defnydd cymysg o dai, cyflogaeth a mannau agored, ynghyd â rheolaeth ecolegol wedi'u nodi ymhellach isod.

Hierarchaeth Aneddiadau

8.1.58 Dylai datblygiad yn yr ASDd alinio, lle bo'n bosibl, â Hierarchaeth Aneddiadau'r CDLlD. Mae Prif Aneddiadau Pontypridd a Thonysguboriau/Pont-y-clun/Llantrisant, ynghyd ag Aneddiadau Allweddol Llanharan a Thonyrefail, yn chwarae rhan hanfodol yn eu cymunedau ar draws yr ASDd. Mae'r aneddiadau yma'n darparu ystod eang o wasanaethau a chyfleusterau cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol ar gyfer cymunedau presennol. Maen nhw wedi cael eu dangos, ac yn cael eu hannog i fod, y lleoliadau mwyaf priodol ar gyfer twf yn y dyfodol. Yn yr un modd, mae twf datblygiad cyffredinol yn cael ei ystyried yn allweddol i gefnogi dyfodol y lleoedd yma.

8.1.59 Mae'r Canolfannau Aneddiadau gysylltiedig yn chwarae rhan arwyddocaol yng nghanol yr Aneddiadau yma, a dylai datblygiadau newydd, (neu ailddatblygu eiddo presennol) yma eu cefnogi ymhellach a'u strategaethau manwl ar gyfer y dyfodol. Amlinellir hyn ymhellach yn y polisi strategol isod.

8.1.60 Mae'r opsiynau gofodol ar gyfer lleoli datblygiadau yn Canolfannau Aneddiadau, o amgylch canolfanau metro, diwallu anghenion lleol a chyfyngiant trefol lle bo modd, yn dal yn briodol iawn yn yr ASDd ac wedi'u hymgorffori yn y Strategaeth Twf Cynaliadwy. Anogir datblygiad yn yr ASDd i gyd-fynd â'r dulliau yma, sy'n caniatáu ar gyfer ffurfiau cynaliadwy iawn o ddatblygu. Mae hyn yn ei hanfod yn dilyn y Polisi Cenedlaethol o geisio ymagwedd Canol Trefi yn Gyntaf at leoliad datblygiadau newydd. Byddai'r egwyddor gyffredinol yma o gael lleoliadau cynaliadwy yn trosi bwriadau'r CDLlD yn ddull gweithredu'r Cyngor i fynd i'r afael â Newid yn yr Hinsawdd a lleihau cynhyrchu Carbon. Amlinellir hyn ymhellach yn y polisi strategol isod. Serch hynny, cydnabyddir y byddai lefel y twf a gynigir yma yn gweld rhai aneddiadau yn ehangu'n sylweddol, mewn modd cynaliadwy.

Dulliau arfaethedig eraill o gyflawni Strategaeth Twf Cynaliadwy'r De:

Prif Anheddiad Pontypridd

8.1.61 Capasiti cyfyngedig sydd gan Brif Anheddiad Pontypridd ar gyfer twf tai, o ran y tir sydd ar gael i'w ddatblygu. Bydd datblygiad o fewn y Ganolfan Anheddiad ym Mhontypridd yn cael ei gefnogi, er ei fod yn anhebygol o ddarparu niferoedd uchel o dai. Yn ogystal, mae angen datblygiadau tai yn y Prif Anheddiad yma ac o'i amgylch er mwyn ei ffyniant parhaus, ei anghenion lleol a'i uchelgeisiau fel cyrchfan flaenllaw yn y rhanbarth. I'r gwrthwyneb, mae angen datblygiad pellach yma i fanteisio'n llawn ar ei allu i ddarparu ar gyfer poblogaeth fwy. Byddai hyn yn cynnwys y Brifysgol yn Nhrefforest, ac Ystad Ddiwydiannol Trefforest, drwy'r Ganolfannau Aneddiadau a'i chyfleusterau a gwasanaethau manwerthu a hamdden. Mae ochr ddwyreiniol yr ASDd hefyd yn elwa fwyaf o ddatblygiad parhaus Metro De Cymru.

8.1.62 Mae'r CDLlD yn cytuno gyda'r CDLl presennol, mewn egwyddor, y byddai datblygiad yn dderbyniol mewn aneddiadau llai, sydd â chysylltiadau addas a chynaliadwy ag anheddiad ehangach Pontypridd, gan gynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig iddyn nhw, yr ardaloedd o gwmpas e.e. Pentre'r Eglwys, Llanilltud Faerdref a Bedda . Yn ogystal, fel y crybwyllwyd uchod, mae angen ceisio mynd i'r afael â'r angen sylweddol am dai fforddiadwy yn ardal ehangach Pontypridd yn yr aneddiadau yma sydd ar ymyl y dref.

Ffiniau Aneddiadau

8.1.63 Bydd ffiniau aneddiadau pendant yn yr ASDd, a fyddai'n atal cynigion datblygu cynyddrannol rhag cael eu cyflwyno. Bydd safleoedd yn cael eu dyrannu'n briodol mewn lleoliadau cynaliadwy, ar safleoedd mwy yn aml, sy'n gallu elwa ar arbedion maint. Mae rhannau mawr o'r ASDd wedi'u ffurfio gan ddatblygiad parhaus ystadau tai dros y 70 mlynedd diwethaf. Yn unol â hynny, dyw'r patrwm datblygu ddim yn addas ar gyfer nifer cynyddol o ddatblygiadau bach ar ei ymylon.

Twristiaeth ac Eiddo Gwag

8.1.64 Dyw'r cyfleoedd a'r ddibyniaeth ar ymyriadau polisi eiddo gwag a thwristiaeth yn yr ASDd ddim yn debygol o fod mor fawr ag yn yr yr ASO.

8.1.65 Mae yna eiddo gwag yn y de a fydd yn cael ei ddatblygu drwy'r cynllun Eiddo Gwag, ond nid ar yr un raddfa neu gyfradd ag yn yr ASO.

8.1.66 Mae gan yr ASDd ei atyniadau twristiaeth fel y Bathdy Brenhinol a Thref Pontypridd. Serch hynny, ystyrir bod ganddo fwy o gysylltiad twristiaeth â Chaerdydd nag efallai â Pharc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog. Bydd cyfleusterau twristiaeth yn cael eu cefnogi yn yr ASDd, er bod tueddiadau'r gorffennol wedi cynnwys mwy o gyfleusterau hamdden lleol, megis arallgyfeirio amaethyddiaeth yng nghefn gwlad. Hyrwyddir cyfleusterau llety yn yr aneddiadau ac nid mewn lleoliadau cefn gwlad, fel y nodir ymhellach mewn polisi strategol.

Safleoedd Allweddol yn yr ASDd

8.1.67 Dylid nodi na fydd Safle Strategol Hen Olosgfa Cwm yn cael ei ystyried yn y modd yma mwyach. Mae cyfnod y CDLl wedi nodi'r ansicrwydd a'r cyfyngiadau parhaus sy'n gysylltiedig â'r safle a'i gynigion datblygu. Does dim modd i ni ddibynnu arno'n hyderus ar gyfer y raddfa o ddatblygiad y dyrannwyd ar ei gyfer. Mae'r safle wedi'i ystyried ar gyfer cyllid Prifddinas-Ranbarth Caerdydd i helpu i'w ddwyn ymlaen. Os daw hyn ymlaen fel y rhagwelwyd, bydd modd ystyried y safle ar gyfer defnyddiau amgen, megis Safle Adfywio, trwy Gam Adneuo'r CDLlD.

8.1.68 Safle Allweddol Posibl 3 – Tir yn Llanilid

8.1.69 Mae'r Safle Allweddol yma wedi'i leoli ar y safle glo brig blaenorol yn Llanilid, sy'n ffinio â'r de o Anheddiad Allweddol Llanharan; sy'n leoliad strategol yn RhCT. Mae'r safle yn gyfanswm o 269 hectar. Mae'r cynnig ar gyfer y safle yn adeiladu ar lwyddiant y dyraniad Safleoedd Strategol yn y CDLl presennol, sy'n cael ei adeiladu ar hyn o bryd. Mae'r safle yn rhoi cyfle i adfywio safle glo brig blaenorol i greu datblygiad defnydd cymysg cynaliadwy.

8.1.70 Mae'r cynigion ar gyfer y safle yma'n cynnwys datblygiad preswyl, ysgolion, cyflogaeth, canolfannau lleol ac ardal, a mannau chwarae a mannau agored. Mae'r cynnig hefyd yn cynnwys cadw darnau helaeth o fannau agored cyhoeddus a seilwaith gwyrdd, tra'n gwarchod a gwella ystod o nodweddion bioamrywiaeth pwysig.

8.1.71 Mae cynigion ar gyfer y safle yn ceisio ymgorffori dylunio enghreifftiol a chreu lleoedd a rhwydwaith o drafnidiaeth gynaliadwy a fydd yn gwasanaethu'r datblygiad, ac yn cysylltu â'r cymunedau presennol.

8.1.72 Ystyrir bod y safle yn gallu darparu nifer sylweddol o dai a thir cyflogaeth dros gyfnod y cynllun yn yr Anheddiad Allweddol. Oherwydd maint sylweddol y safle, bwriedir i'r cynigion gael eu cyflawni dros gyfnod y cynllun yma ac i mewn i gyfnod y cynllun nesaf ar ôl 2037. Rhagwelir y bod modd i'r safle gyflenwi dros 3,000 o dai i gyd, fodd bynnag, mae'n annhebygol y bydd mwy na 1,500 yn cael eu hadeiladu yn ystod cyfnod y cynllun hyd at 2037.

8.1.73 Safle Allweddol Posibl 4 - Llanilltud Faerdref/Efail Isaf

8.1.74 Mae'r Safle Allweddol posibl yma'n cynnwys nifer o Safleoedd Ymgeisiol mewn lleoliadau cyfagos i'r de o aneddiadau ehangach Llanilltud Faerdref ac Efail Isaf.

8.1.75 O'u cyfuno, mae'r safle cyfan yn gyfanswm o 50 hectar o dir glas. Ystyrir bod modd i'r Safle Allweddol yma gynnwys hyd at tua 1,000 o gartrefi newydd, ac ystod o ddefnyddiau ategol arfaethedig i sicrhau twf cynaliadwy'r safle. Mae'r rhain yn cynnwys ysgol newydd, siopau lleol, canolfan gweithio o bell a rennir, caeau ac ardaloedd chwarae ffurfiol, mannau agored cyhoeddus anffurfiol a rhwydweithiau seilwaith gwyrdd.

8.1.76 Bydd cadw nodweddion tirwedd presennol ochr yn ochr â chysylltiadau mynediad i gerddwyr a beicwyr yn sicrhau'r dyluniad hygyrch mwyaf modern a chreu lleoedd. Nodir y dylid diogelu llinell yr hen reilffordd sy'n rhedeg trwy elfen ddwyreiniol y safle ar gyfer unrhyw opsiynau teithio llesol neu gynaliadwy eraill yn y dyfodol. Mae'r safle'n elwa o fynediad diogel, lle bo angen, dros ffordd osgoi Pentre'r Eglwys ac oddi tani, i'r aneddiadau cyfagos. Ystyrir y bydd y twf tai newydd yma'n dod â manteision ar ffurf rhagor o gyfleusterau a seilwaith cymunedol i gymunedau presennol, a bydd cynnydd yn nifer yr ymwelwyr o fudd i'r canolfannau lleol.

8.1.77 Mae'r safle mewn lleoliad strategol gyda mynediad da at gyfleusterau cymdeithasol, cyflogaeth, cyfleusterau addysgol, trafnidiaeth gyhoeddus a phriffyrdd sy'n bodoli'n agos at y safle, yn ardal ehangach Prif Anheddiad Pontypridd ac Ystad Ddiwydiannol Trefforest. Gwelir y Safle Allweddol yma hefyd fel cyfle i gefnogi ffyniant Pontypridd, wrth wneud cyfraniad sylweddol at gyflawni twf cyffredinol angenrheidiol y CDLlD.

Diagram Allweddol y Strategaeth a Ffefrir