Cynllun Datblygu Lleol Diwygiedig Rhondda Cynon Taf 2022 - 2037, Strategaeth a Ffefrir

Adran 3 – Materion

3.1 Cyflwyniad

3.1.1 Cam cychwynnol ar gyfer Diwygio'r CDLl yw nodi materion, heriau a sbardunau allweddol sy'n wynebu RhCT.

3.1.2 Llwyddwyd i nodi'r rhain ar gyfer y CDLl Diwygiedig drwy sawl cam ac ymgysylltu'n eang â'r cyhoedd, ymgynghori â Fforwm y CDLl, y Grŵp Rhanddeiliaid Tai, Grŵp Llywio Aelodau RhCT a gweithgor swyddogion mewnol y Cyngor.

3.1.3 Roedd yr arfarniad integredig o gynaliadwyedd hefyd yn ailystyried y materion a gafodd eu nodi yn y CDLl cyfredol ac yn adolygu'r rhain i weld pa rai oedd yn parhau i fod yn berthnasol. Cwestiynwyd data gwaelodlin a thystiolaeth i ganfod pa faterion o'r cynllun cyfredol oedd yn parhau i fod yn berthnasol a hefyd i sefydlu a oedd unrhyw faterion newydd wedi codi.

3.1.4 Mae'r Materion yma'n nodi'r hyn y dylai'r CDLl Diwygiedig fynd i'r afael ag ef yn gynnar yn y broses o lunio cynllun. Yna maen nhw'n ffurfio'r sylfaen ar gyfer paratoi'r camau canlynol o'r Weledigaeth, Amcanion, Strategaeth a Ffefrir a'i Pholisïau Strategol.

3.1.5 Rhestrir y Materion, a sut y cawson nhw eu casglu, yn llawn yn y papur Gweledigaeth, Materion ac Amcanion (2023). Mae crynodeb o'r Materion allweddol, gan gynnwys yr heriau a'r sbardunau, wedi'u nodi isod, ac wedi'u grwpio i'r meysydd pwnc a ystyrir fel y rhai mwyaf priodol:

Materion Tai

1. Tai i bawb: Mae angen mwy o dai fforddiadwy a thai marchnad breifat yn RhCT.
2. Cymysgedd o dai i bawb. Mae angen datblygu ystod amrywiol o feintiau a mathau o dai ar gyfer pob aelod o gymdeithas, pob oed a'u hanghenion unigol.
3. Adeiladau cynaliadwy: Dylai mwy o dai gael eu hadeiladu gan ystyried safonau carbon niwtral a charbon sero.
4. Dyluniad datblygiadau tai: Dylai datblygiadau tai newydd barhau i wella eu dyluniad ar gyfer cymunedau mwy cydlynol yn y dyfodol.
5. Hyfywedd tai: Mae hyfywedd ariannol i alluogi datblygiad tai sylweddol a arweinir gan y farchnad yn broblem yng ngogledd RhCT yn arbennig. Dydy cyflenwi tai newydd ddim wedi bod mor gytbwys ag y dylai ar draws holl ardaloedd RhCT dros y blynyddoedd diwethaf.
6. Lleoliad tai: Dylid cyflwyno datblygiad mewn lleoliadau cynaliadwy, ar safleoedd tir llwyd yn ffin yr anheddiad lle bo modd.
7. Tai a thrafnidiaeth: Mae gan rai cymunedau llai o fynediad at deithio llesol, trafnidiaeth gyhoeddus a seilwaith priffyrdd nag eraill.
8. Ansawdd tai: Mae cyfran fawr o'r stoc dai yn RhCT yn hŷn, a dylid parhau i fuddsoddi i'w chynnal.
9. Eiddo gwag: Mae yna dai/eiddo gwag ledled RhCT y dylid eu dychwelyd i ddefnydd buddiol.
10. Tai amlfeddiannaeth: Dylid rheoli'n briodol y niferoedd uchel o dai amlfeddianaeth sy'n bodoli mewn rhai cymunedau.
11. Tai a'r Gymraeg: Dylai datblygiadau tai gefnogi'r Gymraeg a pheidio â bod yn niweidiol iddi.
12. Cymuned Sipsiwn a Theithwyr; Mae angen darparu tai priodol a digonol ar gyfer y gymuned Sipsiwn a Theithwyr.

Materion yr economi a chyflogaeth

13. Cyflogaeth: Mae gan rai rhannau o'r Fwrdeistref Sirol lefelau uwch o amddifadedd a diweithdra.
14. Cynyddu cyflogaeth: Mae angen mwy o gyflogaeth yn RhCT i barhau i wella a chryfhau'r economi.
15. Lleoliad cyflogaeth Mae anghydbwysedd yn y raddfa cyflogaeth ar draws RhCT, yn enwedig o'r gogledd i'r de ac felly dydy cyflogaeth ledled RhCT ddim mor hygyrch i bawb.
16. Arallgyfeirio: Byddai mwy o amrywiaeth a moderneiddio yn y farchnad gyflogaeth yn cael eu croesawu.
17. Ystadau cyflogaeth; Byddai'r stoc adeiladau yn rhai o'r ystadau cyflogaeth a diwydiannol yn elwa o waith moderneiddio neu ailddatblygu.
18. Cyflogaeth a chanol trefi: Mae angen mwy o gyfleoedd cyflogaeth yng nghanol trefi.
19. Addysg: Mae yna ardaloedd yn RhCT sydd â lefelau cyrhaeddiad addysgol is na'r cyfartaledd cenedlaethol.

Materion yn ymwneud â seilwaith trafnidiaeth

20. Lleihau'r angen i deithio; Mae angen lleihau'r angen i deithio, yn enwedig trwy leoliad datblygiadau newydd.
21. Trafnidiaeth gyhoeddus: Dydy rhai cymunedau ac ardaloedd yn RhCT ddim yn cael eu gwasanaethu cystal gan drafnidiaeth gyhoeddus a chyfleusterau teithio llesol ag eraill. Gall hyn ymwneud â math, amlder neu integreiddio rhwng dulliau. Dylid annog y cyfleusterau hyn a pharhau i 'w gwella i bawb.
22. Metro: Mae Metro De Cymru yn cael ei groesawu a dylid ei gefnogi drwy leoli datblygiadau yn y dyfodol yn briodol.
23. Tagfeydd a ffyrdd: Mae yna ardaloedd o dagfeydd traffig yn ystod oriau brig o amgylch RhCT a dylid mynd i'r afael â'r rhain lle bo modd.
24. Cysylltedd ac integreiddio: Yn gyffredinol, mae llai o gysylltedd trafnidiaeth da rhwng rhai ardaloedd yn RhCT, yn enwedig wrth deithio o'r dwyrain i'r gorllewin.
25. Cerbydau trydan: Does dim digon o seilwaith gwefru cerbydau trydan yn RhCT.

Materion iechyd a lles

26. Iechyd a lles corfforol a meddyliol: O'u hystyried yn erbyn dangosyddion cenedlaethol, mae rhai lefelau iechyd corfforol a meddyliol gwael yn RhCT, ac mae hyn yn waeth mewn rhai ardaloedd nag eraill.
27. Darpariaeth gofal iechyd: Mae angen i ddarpariaeth gofal iechyd sylfaenol fodloni gofynion y boblogaeth sy'n tyfu.
28. Ansawdd aer a llygredd: Mae gan rai ardaloedd bach o RCT bocedi o ansawdd aer gwael.
29. Mynediad i fannau agored/gwyrdd, yr awyr agored a gweithgarwch corfforol: Mae gan rai rhannau o RCT fannau agored a gwyrdd sy'n llai hygyrch nag eraill.
30. Trosedd a diogelwch: Yn yr un modd â phob ardal, mae gan RCT broblemau o ran troseddau, a lle bo modd, dylai datblygiadau geisio dylunio i atal posibilrwydd o droseddau.

Materion amgylchedd naturiol

31. Seilwaith gwyrdd, mannau gwyrdd a mannau agored: Mae angen gwarchod, gwella a darparu rhagor o seilwaith gwyrdd a glas. Mae angen mwy o fannau agored a mannau gwyrdd sy'n hygyrch ac o ansawdd da yn RhCT mewn rhai lleoedd.
32. Ecoleg a bioamrywiaeth: Mae angen gwarchod a gwella nodweddion bioamrywiaeth ac asedau naturiol, yn enwedig yn unol â'r argyfwng natur sydd wedi'i ddatgan ar lefel genedlaethol.
33. Tirwedd: Dylid parhau i warchod tirweddau sensitif ledled RhCT a rhoi ystyriaeth hefyd i Barc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog.

Materion newid yn yr hinsawdd

34. Ynni Adnewyddadwy: Mae angen rhagor o gynlluniau datblygu ynni adnewyddadwy cynaliadwy a phriodol.
35. Llifogydd: Rhaid parhau i reoli llifogydd a'u heffeithiau yn RhCT.
36. Seilwaith gwyrdd a storio carbon: Mae angen cadw a gwella seilwaith gwyrdd a'r holl asedau naturiol addas a all helpu i fynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd.
37. Dyluniad cynaliadwy / carbon niwtral: Dylid dylunio datblygiadau mewn modd mwy cynaliadwy ac ystyriol o ran carbon.
38. Tanau gwyllt: Mae rheoli risg tanau gwyllt yn bwysig ar gyfer diogelwch, yr amgylchedd ac ar gyfer iechyd a lles

Materion Gwastraff

39. Sbwriel ac ailgylchu: Mae angen parhau i annog a gwella cyfraddau ailgylchu cadarnhaol a lleihau'r holl wastraff sy'n cael ei gynhyrchu.
40. Casglu gwastraff: Mae angen sicrhau bod datblygiadau yn cael eu dylunio gyda chasgliadau gwastraff mewn golwg.
41. Economi gylchol: Mae angen mwy o ystyriaeth a chefnogaeth ar gyfer yr economi gylchol.
42. Tipio anghyfreithlon: mae tipio anghyfreithlon yn broblem yn RhCT.

    Mae angen sicrhau amddiffyniad ffisegol a chemegol yr amgylchedd naturiol.

Materion yn ymwneud â mwynau

43. Echdynnu: Ni ddylai fod rhagor o waith echdynnu glo yn RhCT.
44. Dylai gwaith echdynnu agregau chwarel yn RhCT fod yn briodol ac yn angenrheidiol.
45. Gwaddol diwydiant y pyllau glo: mae angen mynd i'r afael â gwaddol diwydiant y pyllau glo a'i effeithiau.

Materion yn ymwneud â diwylliant, treftadaeth a'r Gymraeg

46. Adeiladau Rhestredig, cadwraeth a threftadaeth: Dylai adeiladau rhestredig, ardaloedd cadwraeth ac asedau treftadaeth gael eu cadw a'u gwella er mwyn cael nifer o fanteision.
47. Y Gymraeg: Mae angen gwarchod, cefnogi ac annog y Gymraeg
48. Addysg: Rhaid parhau i wella cyrhaeddiad addysgol.
49. Addysg: Rhaid i gapasiti ysgolion barhau i dyfu i ddiwallu'r angen cynyddol mewn rhai ardaloedd yn RhCT.
50. Y celfyddydau: dylid cefnogi'r celfyddydau ymhellach.
51. Gweithgareddau yn y gymuned: Mae angen gwella cydlyniant cymunedol a chreu cymunedau cryf.

Materion seilwaith cymunedol

52. Iechyd: Mae angen i ddarpariaeth gofal iechyd sylfaenol fodloni gofynion y boblogaeth sy'n tyfu.
53. Mynediad i wasanaethau a chyfleusterau: Mae gan rai cymunedau wasanaethau a chyfleusterau llai hygyrch nag eraill, a dylid ystyried hyn wrth gynnig tai newydd.

Materion yn ymwneud â thwristiaeth a hamdden

54. Twristiaeth: Mae angen adeiladu ar lwyddiannau twristiaeth diweddar yn RhCT, er mwyn helpu i gefnogi'r economi ymhellach.
55. Llety twristiaid: Mae angen llety addas pellach ar gyfer twf yn y sector Twristiaeth.
56. Hyrwyddo Twristiaeth ac ymweliadau estynedig: Dylid ceisio ffyrdd o annog ymwelwyr i aros am gyfnod hirach yn RhCT. Gall hyn gynnwys hyrwyddo ein hasedau diwylliannol, treftadaeth a naturiol.
57. Hyrwyddo a chefnogi busnesau: Croesewir mwy o hyrwyddo a chefnogaeth i dwristiaeth a'i busnesau yn RhCT.
58. Cyfleusterau hamdden: mae angen parhau i gefnogi defnyddiau a chyfleusterau hamdden.

Materion yn ymwneud â chanol trefi a manwerthu

59. Canol trefi: Mae angen newid rôl canol trefi. Mae angen newid y cymysgedd o ddefnyddiau ac mae angen mabwysiadu dull hyblyg ar gyfer ffyniant yn y dyfodol.
60. Tai yng nghanol trefi: Dylid cefnogi tai yng nghanol trefi ond mae angen iddyn nhw fod yn briodol ac yn addas.
61. Buddsoddi yng nghanol trefi: mae angen buddsoddiad parhaus yng nghanol trefi i gynnal hyfywedd yn y dyfodol.

Materion yn ymwneud â gwaddol y diwydiant glo

62. Diogelwch tomennydd: mae angen rhoi sylw i ddiogelwch tomennydd.
63. Adfer: Mae angen mynd i'r afael â'r rhwystrau o ran adfer.
64. Ecoleg a bioamrywiaeth: Mae angen cydnabod gwerth uchel ecoleg a bioamrywiaeth yr hen safleoedd mwyngloddio, eu hystyried yn effeithiol a'u hintegreiddio i gynigion datblygu, diogelwch tomennydd a chyflawni rheolaeth.