Cynllun Datblygu Lleol Diwygiedig Rhondda Cynon Taf 2022 - 2037, Strategaeth a Ffefrir

Adran 5 – Yr Asesiad Aneddiadau a'r Hierarchaeth Aneddiadau

5.1 Cyflwyniad

5.1.1 Rhan allweddol o broses y CDLl Diwygiedig yw cynnal Asesiad Aneddiadau sy'n llywio'r gwaith o nodi Hierarchaeth Aneddiadau. Dylai hyn sicrhau bod penderfyniadau ar leoliad datblygiad yn y CDLl Diwygiedig yn ystyried materion megis patrymau twf cynaliadwy, cynnal gwasanaethau a chyfleusterau, a'r berthynas rhwng maint aneddiadau a sut maen nhw'n cael eu defnyddio gan bobl.

5.1.2 Mae'r Cyngor wedi ymgymryd â'r broses yma i benderfynu a yw'r hierarchaeth gyfredol yn gywir o hyd. Caiff hyn ei nodi'n fanylach yn y Papur Asesu Aneddiadau a Hierarchaeth Aneddiadau. Roedd yr asesiad yn seiliedig ar Hierarchaeth Aneddiadau cyfredol y CDLl o'r cychwyn cyntaf.

5.1.3 Cafodd y fethodoleg ranbarthol y cytunwyd arni ei defnyddio ar gyfer cynnal Asesiadau Aneddiadau yn y lle cyntaf; er, fel y mae'r papur yn ei nodi, cafodd ystyriaethau priodol ychwanegol eu gwneud. Cafodd asesiadau ansoddol a meintiol eu cynnal, gan gynnwys dadansoddiad cynhwysfawr iawn o'r holl aneddiadau. Cafodd aneddiadau eu hasesu i ganfod y berthynas rhyngddyn nhw, eu cymwysterau cynaliadwyedd, lefel y gwasanaethau a'r cyfleusterau oedd yn bresennol a'u hagosrwydd atyn nhw, maint y boblogaeth, pellter o gysylltiadau trafnidiaeth gyhoeddus a'u hamlder, a chanran y siaradwyr Cymraeg oedd yn bresennol. Roedd hyn yn y pen draw er mwyn pennu eu gallu a'u capasiti i gynnwys datblygiad pellach.

Hierarchaeth Aneddiadau'r CDLl Diwygiedig

5.1.4 Roedd deilliannau'r Asesiad Aneddiadau yn dangos bod angen nifer fach o ddiwygiadau i Hierarchaeth Aneddiadau cyfredol y CDLl.

5.1.5 Yn gyntaf, er mwyn gwahaniaethu'n gliriach â'r Hierarchaeth Manwerthu sydd â chysylltiad agos, cyfeirir at 'Brif Drefi' bellach fel 'Prif Aneddiadau.'

5.1.6 Yn ail, mae Pont-y-clun wedi'i nodi fel anheddiad llai yn y CDLl cyfredol, (er ei fod o fewn Prif Dref Llantrisant/Tonysguboriau mewn fersiynau cynharach o broses paratoi'r CDLl cyfredol). Fodd bynnag, daeth yr Asesiad Aneddiadau i'r casgliad bod Pont-y-clun bellach yn rhan o'r hyn sydd bellach yn Brif Anheddiad, o ystyried y perthnasoedd rhyngddibynnol, cymdeithasol, economaidd a daearyddol clir rhwng y lleoedd hyn. O hyn ymlaen, cyfeirir at y Prif Anheddiad yma fel 'Tonysguboriau, Pont-y-clun a Llantrisant'. Ystyrir bod yr ardaloedd tai a chyflogaeth drwyddi draw yn anwahanadwy, yng nghyd-destun yr anheddiad mwy. Mae trigolion Tonysguboriau, Pont-y-clun a Llantrisant yn dibynnu ar y cyfleoedd masnachol a'r cyfleoedd trafnidiaeth gyhoeddus ledled yr anheddiad, sy'n gydgysylltiedig.

5.1.7 Hefyd, mae pentref Llwydcoed bellach yn cael ei ystyried yn anheddiad llai, gan ei fod ychydig yn fwy ar wahân na'r lleoedd hynny sy'n rhan o Brif Anheddiad Aberdâr (sef Aberdâr, Aberaman, Aber-nant, Trecynon a Chwmdâr). Mae Llwydcoed yn debycach i aneddiadau Cwm-bach ac Abercwmboi/Cwmaman, oherwydd er eu bod yn cadw perthynas ryngddibynnol ag Aberdâr, maen nhw'n fwy ar wahan ac yn fwy annibynnol.

5.1.8 Mae'r holl aneddiadau eraill o fewn yr Hierarchaeth wedi aros yr un fath felly mae Hierarchaeth Aneddiadau'r Fwrdeistref Sirol fel a ganlyn: